Dutch Birding volume 29 (2007) no 1

Soortvorming binnen het Huisgorzen-complex

Het Huisgorzen Emberiza striolata/sahari-complex werd traditioneel beschouwd als één soort, E striolata, met een verspreidingsgebied vanaf India via het Midden-Oosten tot Noordoost-Afrika - zuidelijk tot in Kenia - en vandaar verbrokkeld westwaarts door de Sahara tot Noordwest-Afrika. Negen ondersoorten zijn in het complex beschreven, uiteenvallend in twee groepen: de striolata-groep in Azië en Noordoost-Afrika (striolata, tescicola, dankali, kovacsi, saturiator en jebelmarrae) en de sahari-groep in Noordwest-Afrika (sahari, theresae en sanghae). Voor dit artikel werden balgen bestudeerd van E striolata sensu lato in zoölogische musea in Engeland en Noord-Amerika en werd veldwerk gedaan in het Midden-Oosten en Marokko. Kleedkenmerken, maten en geluidsopnamen vormen een stevige basis voor het onderverdelen van het complex in twee soorten: Gestreepte Gors E striolata (met de ondersoorten striolata en saturiator/jebelmarrae) en de monotypische Huisgors E sahari; alle andere namen vertegenwoordigen synoniemen. Er zijn aanwijzingen dat beide soorten verschillen in gedrag, waarbij Huisgors aanmerkelijk vaker in en bij menselijke nederzettingen voorkomt dan Gestreepte Gors, hoewel er enige overlap in dit gedrag bestaat.

Verschillende vragen kunnen door toekomstig onderzoek worden beantwoord. Zo is het de vraag in hoeverre jebelmarrae een valide taxon is dan wel een synoniem van saturiator; hiervoor is het maken van geluidsopnamen van jebelmarrae gewenst (wanneer de politieke situatie dat toelaat). Tevens dient de vraag rond de status van een aantal 'hybride' exemplaren die in eerdere literatuur worden genoemd te worden opgehelderd. De auteurs gaan ervan uit dat ten minste enkele van de veronderstelde hybriden goed zijn te identificeren als behorend tot de striolata-groep. Zelfs indien sommige van de overige exemplaren inderdaad intermediair zijn, kunnen hun plaatselijke voorkomen en relatief stabiele kenmerken met evenveel recht beschouwd worden als bewijs voor secondair contact tussen twee soorten die al eerder waren gedivergeerd (zij het waarschijnlijk tamelijk recent).

Guy M Kirwan, 74 Waddington Street, Norwich NR2 4JS, UK
(GMKirwanaol.com)
Hadoram Shirihai, Ausserdorfstraße 6, 8052 Zürich, Switzerland