In mei 2010 heb ik voor Inezia Tours de overtocht met de Plancius van Hansweert (Zeeland) naar Oban in Schotland gemaakt. In eerste instantie was ik wat sceptisch over de trip. Ook de mensen die ik sprak waren allemaal van mening dat ik niet veel zeevogels te zien zou krijgen, op misschien wat Zeekoeten, Alken en een verdwaalde Papegaaiduiker na. Je hebt soms zo'n gevoel dat, als iedereen je voor gek verklaart, je iets juist moet doen, dus gaan met de hap!

01.06 Om 11:38 uur stopte de trein in Yerseke waar de taxi´s klaar stonden om ons naar de haven van Hansweert te brengen, waar de Plancius ligt. Eenmaal aangekomen in Hansweert werden we netjes naar onze hut op het schip geleid, waarna we in de panorama lounge welkom werden geheten door kapitein en crew. Na een lunchbuffet werden om vier uur de trossen gelost en werden we de haven uitgesleept. Na de veiligheidsinstructies en de eerste lezing is het dan alweer tijd voor een welkomstdiner. Terwijl we van een heerlijke kabeljauwfilet genoten, passeerden we Vlissingen en gingen we de Noordzee op. Een kalme deining wiegde ons in slaap. Op deze eerste dag deden we niet veel bijzondere waarnemingen: een zingende Zwarte Roodstaart in de haven, een groep langsvliegende Bergeenden en op zee niet meer dan enkele Grote - en Kleine Mantelmeeuwen en twee zeehonden.

02.06 Hoewel de dag bewolkt begon, stond ik als één van de eerste aan dek. De zee was kalm met een lichte deining en al snel kwamen de eerste Jan-van-Genten, Noordse Stormvogels en Zeekoeten langs, evenals de eerste Bruinvissen. Na een uur of twee kwamen er opeens twee grotere dolfijnen het water uit. De hoge en gekromde rugvin met daarachter een wit zadel is kenmerkend voor Witsnuitdolfijn. Een stille hoop ging hiermee in vervulling. Er verschenen nu ook andere deelnemers op het dek, maar van de dolfijnen was geen spoor meer te bekennen. Al snel na deze waarneming werd een andere gewilde soort gezien. Een lange rug met aan het einde een klein vinnetje: de eerste Dwergvinvis was binnen! Naarmate we noordelijker kwamen werden ook de eerste Papegaaiduikers en Alken gezien. Door de kalme omstandigheden was het ideaal om over zee te kijken. Helaas kwam er mist opzetten, waardoor het zicht werd belemmerd. Gelukkig trok deze snel weer op. Hierna werd de ene na de andere Bruinvis gezien, meestal in groepjes en aan het einde van de dag kwamen we op 250 stuks. Ze kwamen vaak tot dicht bij de boot aangezien het schip elektrisch wordt aangedreven en zo veel minder geluid en trillingen produceert dan andere schepen. In totaal zagen we vandaag vier Dwergvinvissen, 15 Witsnuitdolfijnen, drie Grijze Zeehonden en één Gewone Zeehond.

Jan-van-gent Morus bassanus


Noordse Stormvogel Fulmarus glacialis



Na de vele zeekoeten Uria aalge, vliegen er ook veel Alken Alca torda in kleinere groepen langs.



De algemeenste zeevogel tijdens de reis is wel de Zeekoet Uria aalge. In grote groepen vliegen ze naar de kolonies soms ook gemengd met Alken Alca torda en Papegaaiduikers Fratercula arctica.



Opmerkelijk hoge aantallen van Bruinvissen Phocoena phocoena, op een dag meer dan 220 exemplaren. Door de stille aandrijving komen ze vlak voor de boot omhoog.



Al snel dienen de eerste Witsnuitdolfijnen Lagenorhynchus albirostris zich aan op de eerste ochtend gevolgd door een paar kleine groepen en een handvol Dwergvinvissen.


Witsnuitdolfijnen Lagenorhynchus albirostris

03.06 Wederom begon de dag perfect. Windstil, een lichte deining en prima zicht. Om half zes stond ik al aan dek om de zonsopkomst te fotograferen. Overal waren zeevogels te zien. Noordse Stormvogels gleden over het spiegelgladde water en Zeekoeten zwomen rustig van het schip vandaan. Dit zou de dag zijn waarop we de meeste kans op zeevogels en zeezoogdieren hadden. De eerste Dwergvinvissen dienden zich al snel aan, evenals een groep Witsnuitdolfijnen (met de Schotse kust op de achtergrond) en, niet te vergeten, de Bruinvissen. Om tien uur werd een groep ´dolfijnen´ aan de horizon opgemerkt. Er werd in eerste instantie aan Witsnuitdolfijnen gedacht, totdat er opeens een enorme kop en rechtopstaande rugvin boven het water kwam: onmiskenbaar Orka´s!!!! Een groep met één mannetje, vier vrouwtjes en twee jongen, helaas wat ver, maar duidelijk herkenbaar. Het begon steeds drukker op het dek te worden, met mensen die daarvóór steeds vanuit hun luie stoel die rare gasten aan dek bekeken. Na een paar uur zei één van hen "ik zie een hele grote vis, rechtvoor." Ja, groot is 'ie zeker, maar geen vis... Dit was duidelijk geen Dwergvinvis. Toen het dier weer aan de oppervlakte kwam volgde er een `blow´ en zagen we een lange rug en een hoge scherpe rugvin: Noordse Vinvis! Andere vogel- en natuurliefhebbers verklaarden me voor gek om nu de Noordzee op te gaan, maar ik ben benieuwd naar hun reacties na al deze goede zeezoogdieren! Rond het middaguur passeerde we John o' Groats, de noordpunt van het vasteland van Schotland. We kwamen nu op open oceaan en direct werd de dichtheid van de soorten lager, zelfs die van de Noordse Stormvogels. Pas in de namiddag zwommen er zes Witsnuitdolfijnen snel langs en werden er kort vier Tuimelaars gezien. Na het diner kwam er uit het niets een groep van circa 30 Gewone Dolfijnen naar het schip gestoven om op de golfen te surfen, zowel aan de voor- als aan de achterkant het schip. Wederom een Cetacea soort, waarmee het totaal op zeven komt, een uitmuntende score voor op de Noordzee. De schemer viel in en hiermee kwam een stroom Stormvogeltjes op gang, op weg naar de nestplaatsen aan land. Ook deze dag sloten we af met een prachtige zonsondergang en een voldaan gevoel.

Klik hier voor meer informatie over pelagics via Inezia Tours.

Menno van Duijn

De waarneming van de trip, een groep Orka's Orcinus orca met een adult man ter hoogte van Aberdeen! Even later gevolgd door de Noordse Vinvis Balaenoptera borealis.


Geheel onverwacht deint er een grote rug op aan de horizon, als die later weer boven komt blijkt het om een Noordse Vinvis Balaenoptera borealis te gaan.

Soortenlijst (open zee)
1. Fuut
2. Noordse Stormvogel
3. Noordse Pijlstromvogel
4. Stormvogeltje
5. Jan van Gent
6. Aalscholver
7. Kuifaalscholver
8. Smient
9. Wintertaling
10. Zwarte Zee-eend
11. Scholekster
12. Bontbekplevier
13. Zilverplevier
14. Drieteenstrandloper
15. Rosse Grutto
16. Grote Jager
17. Kleine Jager
18. Kokmeeuw
19. Stormmeeuw
20. Zilvermeeuw
21. Kleine Mantelmeeuw
22. Grote Mantelmeeuw
23. Grote Stern
24. Visdief
25. Noordse Stern
26. Papegaaiduiker
27. Zwarte Zeekoet
28. Zeekoet
29. Alk
30. Turkse Tortel
31. Boerenzwaluw
32. Graspieper
33. Witte / Rouwkwikstaart
34. Gele Kwikstaart
35. Tapuit
36. Zwarte Kraai

Zeezoogdieren
1. Noordse Vinvis
2. Dwergvinvis
3. Orka
4. Tuimelaar
5. Witsnuitdolfijn
6. Gewone Dolfijn
7. Bruinvis
8. Zeehond
9. Grijze Zeehond


Waar groepen zeevogels aan het fourageren zijn worden deze belaagd door Kleine Jager Stercorarius parasiticus en Grote Jager S. skua.

Kuifaalscholvers Phalacrocorax aristotelis pikken ook hun visje mee bij de groepen fouragerende alkachtigen en checken het schip in veronderstelling dat we een trawler zijn.


Noordse Pijlstormvogels Puffinus puffinus broeden vooral aan de zuidwestkust van Engeland maar ook hier in de Noordzee zie we regelmatig vogels langsvliegen. Op de foto twee vogels samen met Papegaaiduiker Fratercula arctica, Alk Alca torda, Zeekoet Uria aalge, Drieteenmeeuw Rissa tridacyla en Stormmeeuw Larus canus.


Noordse Pijlstormvogel Puffinus puffinus


De in de haven broedende Zwarte Zeekoeten Cepphus grylle trekken ook met de Zeekoeten Uria aalge mee naar open zee om daar te fourageren.


Papegaaiduiker Fratercula arctica

17624 views