Wat een jaar. De aftrap was een schitterende Grote trap in februari. In april mocht ik een overtrekkende Aasgier ontdekken, meteen ook een goede blokker. Later volgden nog de Kalanderleeuwerik, Amerikaanse Oeverloper en een Bairds strandloper (leuke inhaler). Vijf nieuwe soorten op een jaar, een stevige score als je binnen de top 20 in de ranking staat. En we zijn nog niet klaar...
Na een schitterende dag 'seawatch' te Oostende (5 Stormvogeltjes!) besluit ik om zondag uit te slapen. Rond 9u krijg ik een sms van Paul D'hoore: 'fall'. Paul stond in de regen te trektellen op de pier van Blankenberge en zag grote groepen lijsters uit zee komen. Op de pier zelf zat een Tjiftjaf. Ik had het voelen aankomen. De voorbije dagen was de zangvogeltrek in België en Nederland goed op gang gekomen en de nacht van zaterdag op zondag had het hard geregend, ideale condities voor een fall. Ik spring in de wagen en 20 minuten later sta ik in Zeebrugge en begin met het controleren van de klassieke 'migrant traps' in en rond de haven. Een zware fall was het niet maar er zaten behoorlijk wat vogels: vooral Tjiftjaffen, Roodborsten en lijsters. In de Voorhaven stoot ik nog op een Velduil maar de regen maakt het vogels kijken onaangenaam en nog voor de middag ben ik alweer thuis. Ik had immers beloofd wat tijd te spenderen met vrouw en kind. Rond 17.15u ben ik terug van een namiddag in een indoor speelpark, ondertussen zijn de eerste opklaringen verschenen.
Maar het kriebelt, niemand blijkt vandaag naar de kust te zijn geweest omwille van het slechte weer en er zitten veel vogels.
Ik vraag en krijg groen licht van mijn lieve vrouwtje voor een avondwandeling. Er is niet veel tijd meer en rijdend richting kust besluit ik initieel om de voetbalpleinen van Zeebrugge te checken, hier zitten in deze periode vaak grote groepen lijsters die mooi af te kijken zijn. Maar ik bedenk me. Het afkijken van duizenden lijsters in het najaar heeft nog nooit iets opgeleverd, onze goede lijsters (Bruine en Zwartkeel) zijn gevonden tijdens de winterperiode in respectievelijk een boomgaard en een tuin. Dan maar plan B: een Parulazanger scoren (we leggen de lat meteen hoog) in de befaamde Haag van Heist. Eigenlijk doe ik dit gebied niet zo graag, het terrein is onoverzichtelijk met veel dicht struikgewas en een hoog 'hier-loop-je-makkelijk-iets-voorbij' gehalte. Maar de erelijst van de Haag is lang: Kleine Zwartkop, eerste Izabelklauwier, Noordse boszanger (2), Blauwstaart (2), Humes Bladkoning enzovoort. Na ruim een kwartier heb ik nog helemaal niets gezien, er is weinig activiteit en er staat vrij veel wind. De vele lijsters die schichtig in alle richtingen wegvliegen probeer ik zo goed mogelijk te negeren. Ik krijg dan toch 2 Zwartkoppen in beeld en wat verder hoor ik het gepiep van Goudhaantjes uit een wilgenbosje begrensd met dicht duindoornstruweel . Aan dit stuk heb ik slechte herinneringen, hier heb ik in 1995 als beginnend en onervaren twitcher vele uren gespendeerd aan het dippen van de langdurig pleisterende Kleine zwartkop.
Ik volg het geluid en stilstaand probeer ik het groepje te lokaliseren, wat me niet onmiddellijk lukt doorheen de wiegende wilgentakken. Dan zie ik plots vanuit mijn ooghoek een vrij grote vogel in mijn richting komen aanvliegen die landt op een tak, iets boven ooghoogte. Een Sperwer of zo, denk ik, en ik richt mijn verrekijker. Ik zie.... een GOUDLIJSTER!

Goudlijster Zoothera aurea White's Thrush, Heist, België, 9 oktober 2011 (Johan Buckens)

Dit kan niet, de lange dagen over zee turen eisen hun tol, ik krijg waanbeelden.
Ik verstijf en ook de vogel blijft roerloos ziten. Mijn brein registreert geen specifieke kenmerken maar op minder dan 15 meter voor mij zit een echte Goudlijster, in vol profiel, helemaal open op een kale tak! De tijd lijkt even stil te staan terwijl mijn hart in overdrive gaat. Kalm blijven Johan, vooral geen heftige bewegingen maken en fototoestel nemen die in de rugzak zit. Zeer langzaam neem ik mijn rugzak af, open voorzichtig de rits terwijl mijn ogen strak op de vogel gericht zijn. Net op het moment dat mijn klamme handen de 300mm lens omklemmen vliegt de vogel het wilgenbosje in. Ik betreed voorzichtig het vrij open wilgenbosje en onmiddellijk vliegen er een paar Merels luid alarmerend op. Ik maak me klein en blijf even stil zitten. Op mijn ipod heb ik een roep staan van Goudlijster (uit 'Out of the Blue' van dutch Birding) en speel het af. Geen reactie. Uitgerekend op dit moment komen 2 honden op mij af die speels het stuk inlopen. Miljaar, nu is de vogel zeker weg.
Ik besluit volledig omheen het bosje te gaan en bel intussen een paar mensen op. Jeremy en Billy nemen niet op. Hans Matheve neemt gelukkig wel op maar ik weet dat een gesprek geen zin zal hebben (Hans heeft namelijk de goede gewoonte om een telefoongesprek in te leiden met de onechte melding van een megasoort). Wetende dat hij me niet zal geloven zeg ik: 'Ik heb nu een Goudlijster in de Haag van Heist, komt zo meteen op RBA, ik haak nu af'.
Nog helemaal van de kaart denk ik er domweg niet aan om goede vriend en topvogelkijker Kenny Hessel op te bellen, één van de weinige die dicht genoeg woont om er zeker nog voor donker te geraken. Vervolgens verwittig ik snel Patrick Beirens (onze nummer 1 op de ranking) die vlakbij woont en vraag om de waarneming door te geven via RBA. Om 18.17u verschijnt het bericht op RBA, een schokgolf gaat door vogelkijkend België...
Van dan af krijg ik continu overbodige telefoontjes van nerveuze vogelkijkers waarop ik mijn gsm afleg. Afkomen wie kan is de boodschap!
Ik wil heel graag de vogel terugvinden en een bewijsfoto nemen maar het lijkt hopeloos. Goudlijsters staan te boek als zeer schuw en de meeste van de vele lijsters die ik zie vliegen op, een paar Zanglijsters vliegen zelfs 100 meter verder richting het aangrenzende Stapelterrein. Het wordt nu snel donker. Een kwartier na de ontdekking bereik ik terug de eerste plek. Behoedzaam kruip ik het bosje in. Geen lijsters meer. Maar dan vliegt één lijster op en gaat tien meter verder in de kruin van een wilg zitten. Dat is hem!!!! Ik kan een paar bewijsfoto's nemen en de vogel vliegt een klein stukje verder en landt op een tak, ditmaal laag tegen de grond. De vogel blijft roerloos zitten en nu kan ik betere foto's nemen. Met bevende handen begin ik te rammen op de ontspanknop.Ik bemerk de hopeloos lage sluitertijd van mijn toestel en schroef de iso waarde op tot 1600. Met nog steeds slechts 1/100 seconde neem ik uit de hand in heel korte tijd nog een hondertal foto's en besluit dan de vogel met rust te laten. Even later arriveert Patrick. Hij is de enige die de vogel die avond nog mooi te zien krijgt. Een 20-tal vogelkijkers komen nog in de schemering aan, sommige zelfs nog vanuit Antwerpen. Maar de lijster wordt niet meer gezien.

Goudlijster Zoothera aurea White's Thrush, Heist, België, 9 oktober 2011 (Johan Buckens)

De volgende morgen verzamelen in het donker een 40-tal vogelkijkers op de plaats van ontdekking. Na een uur zoeken is er nog geen spoor van de vogel. Rond 9u zien vier jonge vogelkijkers de Goudlijster toevallig vlak voor hun neus laag langsvliegen, op 400 meter van de originele plek. Ze konden niet precies zien waar de vogel is geland. Wat volgt heeft alle ingrediënten van een spannende twitch. Na een tijd wachten wordt de vogel opgestoten vanuit de dicht begroeide talud van het Stapelterrein maar slechts een paar enkelingen hebben de vogel gezien. Het volgende uur wordt de vogel nog een paar keer gezien, telkens door slechts een handvol vogelaars.

De twitch, slechts een handvogel vogelkijkers heeft de vogel op dit moment gezien, Heist, 10 oktober 2011 (David 'Billy' Herman)

Een halfuur later, het aantal gelukkigen stijgt maar de meerderheid heeft nog geen glimp van de vogel kunnen opvangen , Heist, 10 oktober 2011 (David 'Billy' Herman)

Uiteindelijk, het is al 10.30u, vliegt de vogel mooi over en wordt door alle 50 aanwezigen gezien. Het anders nuchtere Belgenvolk barst uit in gejuich en vreugdekreten, de ontlading is groot. De volgende uren blijft de vogel moeilijk zichtbaar, en is zelfs een hele tijd zoek. Laat in de namiddag wordt de vogel dan teruggevonden op de oorspronkelijke plaats van de ontdekking. Dank zij twee open stukjes in het wilgenbosje en de discipline onder de vele vogelkijkers kan de Goudlijster hier nog tot donker schitterend bekeken worden. Na het werk ga ik ook nog even kijken en kan dan het bijzondere gedrag van deze soort waarnemen. Meestal bewoog de vogel zeer langzaam en behoedzaam over de grond, vaak half verscholen in de begroeiing maar ook in open stukken, daarbij vertrouwend op zijn schutkleur. Zelfs in open stukken was de vogel verrassend moeilijk te ontdekken op de ondergrond van dorre blaadjes. Tijdens het foerageren op wormen wiegde de vogel ter plaatse op en neer, wat deed denken aan de bewegingen van een Bokje.
Uiteindelijk hebben ruim 100 waarnemers de vogel die dag gezien. De dag nadien wordt de vogel ondanks intensief zoeken niet meer teruggevonden.
Dit is de 17de Goudlijster voor België. Het vorige geval dateert van 21 oktober 1961 (vangst).

De zevende editie van de Billy-award belooft één van de spannendste te worden met tot nu toe drie absolute topsoorten als grote kanshebber: Amerikaanse oeverloper, Bairds strandloper en deze Goudlijster.
http://jtv.bartheirweg.com/nominees

PS: Bij het schrijven van dit verhaal kon ik samen met 6 medewaarnemers nog een zevende nieuwe soort voor dit jaar bijschrijven: Bastaardarend (Tõnn).

Johan Buckens

14927 views