Dutch Birding volume 25 (2003) no 5

Voorkomen van Rüppells Gier in Europa

Sinds 1992 zijn in Zuid-Europa diverse waarnemingen bekend van Rüppells Gieren Gyps rueppellii, een broedvogel uit Afrika. Het gaat tot en met de zomer van 2003 om 12 gevallen in Spanje (van ten minste 20 vogels) en vier gevallen in Portugal (van vier tot vijf vogels). Sinds het eind van de jaren 1990 nam het aantal waarnemingen toe. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van deze gevallen (tabel 1, figuur 1). Buiten Portugal en Spanje zijn in Europa alleen vogels vastgesteld waarvan wordt aangenomen dat ze uit gevangenschap afkomstig zijn (Griekenland en Italië). Vogels van het Iberisch Schiereiland worden echter beschouwd als wilde exemplaren die vanuit West-Afrika met Vale Gieren G fulvus mee naar het noorden zijn getrokken. In het artikel wordt de status van beide soorten besproken in de noordelijke helft van Afrika en het Midden-Oosten, zowel binnen het West-Palearctische gebied (van west naar oost: Marokko, Algerije, Tunesië, Libië, Egypte) als daarbuiten (van west naar oost: Mauretanië, Senegal, Gambia, Niger, Mali, Tsjaad, Soedan, Ethiopië, Djiboeti, Saoedi-Arabië en Yemen). Daarnaast wordt ingegaan op waarnemingen buiten de reguliere gebieden. Deze waarnemingen hebben onder andere betrekking op terugmeldingen in Afrika van Vale Gieren die in Spanje zijn geringd (figuur 2), waaronder vijf binnen de broedgebieden van Rüppells Gier (tabel 2). In Afrika komen twee ondersoorten van Rüppells Gier voor: G r rueppellii in het noorden en westen, oostelijk tot Ethiopië, en G r erlangeri in Ethiopië en Djiboeti en sporadisch in het Midden-Oosten. De vogels op het Iberisch Schiereiland vertoonden kenmerken van de westelijke ondersoort.

De sterke toename in de afgelopen 15 jaren van het aantal Vale Gieren op het Iberisch Schiereiland - 80% van de Europese broedpopulatie - en daarmee van het aantal dat in de herfst over de Straat van Gibraltar de oversteek maakt om in West-Afrika te overwinteren heeft de kans vergroot dat een Rüppells Gier 'op sleeptouw' wordt genomen. Deze aanname wordt versterkt door het feit dat Rüppells Gier in dezelfde jaren eveneens in aantal is toegenomen en in Spanje samen met Vale Gieren voorkomen. Met deze informatie wordt aannemelijk gemaakt dat wilde Rüppells Gieren - meest waarschijnlijk uit Senegal en buurlanden - in staat zijn met Vale Gieren vanuit Afrika naar Zuid-Europa te vliegen. In Portugal en Spanje is de soort daarom opgenomen in categorie A van de respectievelijke nationale avifaunistische lijsten.

Ricard Gutiérrez, Reserves Naturals Delta del Llobregat, Apartat de Correus 99, 08840-Viladecans, Barcelona, Spain
gutarbhotmail.com