Dutch Birding volume 33 (2011) no 5

Herkenning van ondersoorten en status van Koereiger

Zowel nominaat Koereiger Bubulcus ibis ibis als Oostelijke Koereiger B i coromandus zijn in staat om grote afstanden af te leggen en coromandus dient daarom te worden beschouwd als waarschijnlijke dwaalgast in het West-Palearctische gebied. Dwaalgasten zijn reeds vastgesteld op het Arabisch Schiereiland (Oman, Verenigde Arabische Emiraten); een geval in Tunesië is van twijfelachtige herkomst. In dit artikel wordt de herkenning van beide ondersoorten (die volgens sommige auteurs soortstatus verdienen) behandeld en wordt ingegaan op de verspreiding in historisch perspectief (beide taxa hebben in het verleden hun broedgebieden sterk uitgebreid, waarbij verschillende continenten zijn gekoloniseerd; zie figuur 1). De volgende kenmerken zijn het belangrijkst om nominaat ibis en coromandus te onderscheiden (zie figuur 2 en tabel 1): 1 kleur en verdeling van roodbruin in adult zomerkleed (dieper geelbruin en uitgebreider bij coromandus; omdat vogels een groot deel van het jaar in zomerkleed kunnen zijn is dit kenmerk in grote delen van het jaar toepasbaar); 2 snavellengte (gemiddeld iets langer bij coromandus); 3 tarsuslengte (gemiddeld iets langer bij coromandus); 4 staartlengte (gemiddeld iets korter bij coromandus); en 5 snaveldiepte zowel ter hoogte van neusgat als van bevedering (alleen geschikt om exemplaren van de eilanden in de Indische Oceaan ('seychellarum') te onderscheiden van nominaat ibis en coromandus). Aanvullende kenmerken hebben betrekking op kop- en halsvorm (slanker bij coromandus) en pootkleur (bij nominaat ibis soms grijs in winterkleed). Door de verschillen in biometrie lijkt coromandus iets meer op Egretta-zilverreigers of Middelste Zilverreiger Mesophoyx intermedia dan nominaat ibis. Bij de herkenning van coromandus moet ook gelet worden op de mogelijkheid van een hybride Egretta x nominaat ibis. Onvolwassen vogels en vogels in winterkleed zijn alleen aan de hand van verschillen in structuur te onderscheiden. Er zijn verschillen gemeld in vocalisaties tussen nominaat ibis en coromandus maar of dat homologe geluiden betrof is gezien de grote variatie nog de vraag. Gegevens over de validiteit van 'seychellarum' en het onderscheid met nominaat ibis en coromandus ontbreken en dit onderwerp vraagt om nadere studie.

Ross Ahmed, 23 Rede Avenue, Hebburn, Tyne and Wear NE31 1QT, UK
(rossahmedgmail.com)