Dutch Birding volume 33 (2011) no 1

Variatie en verschil in zang tussen Bergfluiter en Balkanbergfluiter

Bergfluiter Phylloscopus bonelli ('bonelli') en Balkanbergfluiter P orientalis ('orientalis') lijken in morfologie zeer sterk op elkaar en in de praktijk worden beide soorten meestal gedetermineerd op basis van hun karakteristieke contactroep ('de roep'). Het blijkt echter dat de territoriumzang ('de zang') van beide soorten eveneens verschilt. Daarmee zijn zingende vogels in het voorjaar goed te determineren, zelfs als een exemplaar niet roept. In dit artikel wordt op basis van uitgebreide studie van opnames en sonagrammen van beide soorten beschreven in welke facetten hun zang verschilt. Belangrijk is om een opname van de zingende vogel te maken want alleen daarmee is een sluitende determinatie mogelijk.
In het veld klinkt de zang van orientalis wat lager met langere strofes die gemiddeld wat droger en meer ratelend klinken dan die van bonelli. Het belangrijkste verschil is de vorm van de elementen in een zangstrofe zoals zichtbaar op een sonagram. Bij bonelli hebben de elementen een V-vorm, terwijl dat bij orientalis een omgekeerde V (^) of een gespiegelde N (И) is. Het laatste deel van een element in de zangstrofe is bij bonelli een zogenaamde 'forward slash' (/), terwijl dat bij de orientalis een 'backslash' (\) is (zie figuur 2-3). De maximumfrequentie in de zangstrofes van bonelli ligt op 7200 Hz, terwijl deze bij orientalis wat lager ligt, op 6300 Hz. De zangstrofes bij bonelli bestaan gemiddeld uit negen elementen, terwijl dit er bij de orientalis gemiddeld 15 zijn. Ook duurt de zangstrofe bij orientalis gemiddeld langer dan bij bonelli. Deze kenmerken zijn samengevat in tabel 1. Als een zingende vogel al deze kenmerken heeft dan is een zekere determinatie mogelijk.

Dick Groenendijk, Elzenstraat 14, 4043 PB Opheusden, Netherlands
(dickgroenendijkfilternet.nl)
Teus J C Luijendijk, Laan der zeven linden 50, 2645 GS Delfgauw, Netherlands
(teus.jctiscali.nl)