Dutch Birding volume 34 (2012) no 1

Grootschalig broeden van Diksnavellleeuwerik, Dunns Leeuwerik en Bleke Rotmus in zuidelijk Israël in voorjaar 2010

In zuidelijk Israël werd de winter van 2009/10 gekenmerkt door exceptionele regens, met name in de Negevwoestijn en Aravavallei. Op 19 januari 2010 bijvoorbeeld deed zware regen vele wadi's overstromen, waardoor enorme hoeveelheden water in het droge woestijnecosysteem terecht kwamen. Sommige delen van de Arava ontvingen toen 180 mm in 24 uur tijd. Dit resulteerde in massale bloei van planten, wat op zijn beurt weer grote aantallen insecten aantrok. Dat zorgde weer voor een overvloed aan voedsel voor broed­vogels.

Drie vooral nomadische (en in Israël zeldzame) woestijnbroedvogels deden dat voorjaar in opvallende aantallen van zich spreken: Diksnavellleeuwerik Ramphocoris clotbey, Dunns Leeuwerik Eremalauda dunni en Bleke Rotmus Carpospiza brachydactyla. Deze soorten reageerden massaal op het voedselaanbod en kwamen in relatief grote aantallen tot broeden. Dit fenomeen (verschillende zeldzame soorten die tegelijkertijd opportunistisch broedgedrag vertonen), was nog niet eerder beschreven voor Israël. Dit artikel beschrijft de gebeurtenissen van het voorjaar van 2010. Daarnaast worden van Diksnavelleeuwerik enkele morfologische eigenschappen besproken die nog niet eerder zijn beschreven.

De resultaten van 2009/10 en het daaropvolgende voorjaar onderschrijven bestaande kennis dat exceptionele regenval de katalysator kan zijn voor nomadisme in woestijnvogels, via de productiviteit van planten en insecten. Deze vorm van opportunisme als het gaat om broeden als reactie op unieke weersomstandigheden wijkt af van gebruikelijke strategieën die zijn gebaseerd op seizoenen. In het licht van de bedreigingen waar de Israëlische woestijnen aan bloot staan, is het begrip van de mechanismen rond het broeden van deze soorten erg belangrijk. De drie soorten broedden namelijk in waardevolle en kwetsbare habitats die zwaar onder druk staan door menselijk handelen.

Yoav Perlman, Israeli Ornithological Center, Society for the Protection of Nature in Israel, 2 Hanegev Street, Tel Aviv 66186, Israel
(yoav.perlmangmail.com)
Yosef Kiat, Israeli Ornithological Center, Society for the Protection of Nature in Israel, 2 Hanegev Street, Tel Aviv 66186, Israel