Dutch Birding volume 34 (2012) no 5

Toename van Dwergaalscholver in Midden- en West-Europa en groei van broedpopulatie in Zuid-Europa

Dit artikel beschrijft de toename van het aantal waarnemingen van Dwergaalscholver Phalacrocorax pygmeus in Centraal- en West-Europa in de eerste decade van de 21e eeuw. Dit in vergelijking met eerdere data en met het oog op de toegenomen broedpopulatie in Zuid-Europa. Tot en met 1999 waren er 75 waarnemingen van Dwergaalscholvers in Centraal- en West-Europa. In de 19e eeuw werden 14 keer Dwergaalscholvers in Centraal- en West-Europa vastgesteld (inclusief de grote influx van 1856). Van 1900 tot 1989 waren er ongeveer 30, maar in het begin van de jaren 1990 nam het aantal meldingen toe in voornamelijk Oostenrijk, Polen en Slowakije, hoewel er in West-Europa vóór 2000 nog steeds erg weinig waren. In de jaren 1990-99 waren er 31 waarnemingen, inclusief 26 in Oostenrijk en Polen. In vergelijking met de 19e en de 20e eeuw is het aantal gevallen tussen 2000 en 2011 enorm toegenomen. In deze periode zijn 227 waarnemingen bekend voor Centraal- en West-Europa (zonder Slowakije en de Neusiedler See, Oostenrijk). Dit is een toename van 200% in de laatste 12 jaar, vergeleken met de 200 jaar daarvoor. De grootste toename was afkomstig van Polen; maar ook werden meer exemplaren gezien in Duitsland, Oostenrijk en Tsjechië. De toename in Oostenrijk resulteerde in de eerste broedgevallen in 2007. In 2011 was het aantal broedparen bij de Neusiedler See gestegen tot bijna 150. Een bijzonder grote toename vond plaats in Slowakije; hier overwintert de soort tegenwoordig regelmatig (tot maximaal 700 vogels).

De laatste 20 jaar is de broedpopulatie in Zuid-Europa enorm toegenomen. Deze toename was het sterkst in Hongarije, Italië, Oekraïne en de verschillende landen van voormalig Joegoslavië (tabel 1). De broedpopulatie heeft zich ook noordelijk uitgebreid (sporadisch broeden in Slowakije en kolonisatie van Oostenrijk). De recente uitbreiding van het broedbestand in Zuid- en Oost-Europa is waarschijnlijk de belangrijkste oorzaak voor het toegenomen aantal waarnemingen in Centraal- en West-Europa. De redenen voor de grote toename van Dwergaalscholvers in de laatste 20 jaar zijn niet geheel duidelijk: de toegenomen hoeveelheid voedsel in de vorm van kleinere vissoorten door eutrofiëring en overbevissing van vooral grote roofvis, het verbod op DDT, de betere bescherming van de soort en klimaatverandering worden als mogelijke oorzaken genoemd.

Łukasz Ławicki, West-Pomeranian Nature Society, Flisacza 35e/6, 74-100 Gryfino, Poland
(izuzainteria.pl)
Leander Khil, Neutorgasse 26, 8010 Graz, Austria
(leanderkhil.net)
Peter P de Vries, Zum Wyler Meer 8, 47559 Zyfflich, Germany
(P.deVriesnioo.knaw.nl)