Vorig jaar was ik te gast op het eerste Hula Valley Bird Festival. En ondanks de naam was het veel meer dan het gemiddelde vogelfestival. Iedere dag waren er meerdere excursies, waarbij men veel verder keek dan de Hula Vallei (op zich al een fantastische bestemming in het winterhalfjaar) en ook gebieden in o.a. de Golan Hoogvlakte, Mount Hermon, de visvijvercomplexen van Ma'agan Mikhael en de Beit She'an Vallei (een must voor bezoekende vogelaars tijdens de trekseizoenen, en in de winter) en de hoger gelegen delen van Galilea werden bezocht. Tot zover bekend terrein voor bezoekers van vogelfestivals, en voor wat men in al deze gebieden zo al kan verwachten qua vogels kan ik bijvoorbeeld verwijzen naar dit artikel.

Maar zoals gezegd was het Hula vogelfestival in 2011 veel meer dan dat. Want tegelijkertijd werd in de uitvalsbasis van het festival, Kfar Blum, namelijk een (semi-)wetenschappelijke conferentie gehouden met de titel 'A Bird's Eye View of Migration Stopover Sites'. Het onderwerp van de bescherming van trekvogels langs hun trekroutes (beter bekend als flyways) was het thema en dat werd hier vanuit drie verschillende hoeken aangevlogen.


In de Hula Vallei overwinteren jaarlijks zo´n 30.000 Kraanvogels Grus grus, die er van heel nabij kunnen worden bekeken tijdens speciale excursies met een mobiele kijkhut (Jonathan Meyrav)

De doelen van deze conferentie (en daarmee dus ook van het festival) waren namelijk om 1) bewustzijn te creëren voor het belang van stopover sites, dat landsgrenzen natuurlijk ver overstijgt, 2) om wetenschappers in de regio (maar ook ver daarbuiten) met elkaar in contact te brengen zodat de connectiviteit tussen deze sites wordt versterkt en tenslotte om 3) specifiek het belang van de Hula Vallei (en zijn unieke positie in de flyway langs de Riftvallei) te benadrukken en te promoten. In dat laatste licht moeten ook de excursies worden gezien, al had ook een deel van de lezingen betrekking op de (vogels van de) Hula Vallei zelf.


Arenden behoren in het winterhalfjaar tot de belangrijkste ´attracties´ in de Hula Vallei, en met meerdere van deze Keizerarenden Aquila heliaca is het van gebied van grote internationale beschermingswaarde (Thomas Krumenacker)

Het 'serieuze' deel van het Festival bestond uit bijna-dagelijks meer dan tien lezingen gegroepeerd naar een bepaald onderwerp (zoals 'The role of regional cooperation', 'Site protection - Habitats, agriculture and local cooperation' en 'Migration studies and the importance of stopover sites'), gevolgd door plenaire discussies (die overigens ook al tijdens de lezingen plaatsvonden). Hiervoor waren (zoals gezegd) ook sprekers van buiten de regio uitgenodigd, om voor aansprekende voorbeelden van onderzoek, regionale samenwerking en ecotoerisme als een middel in natuurbescherming te zorgen. Zo waren er interessante lezingen uit Kenia, Nederland (door Fred Wouters, directeur van Vogelbescherming Nederland, met als casus de Waddenzee en de Westerschelde), Zwitserland en Rusland. Daarbij was Fred Wouters "zeer onder de indruk van wat de Israëlische BirdLife-partner er, tegen de verdrukking van landbouw en andere belangen, voor beschermingsresultaten boeken". En misschien lijkt het op het eerste gezicht dat de Westerschelde en Israel niets met elkaar te maken hebben, het werd door iedereen als zeer waardevol gezien om ervaringen in grensoverschrijdende natuurbescherming te delen.


Ook de bedreigde Bastaardarend Aquila clanga overwintert in de Hula Vallei, waar enkele tientallen gezien kunnen worden, naast o.a. enkele Schreeuwarenden, Slangenarenden, soms Steppearenden of Steenarenden en (deels geherintroduceerde) Zeearenden (Jonathan Meyrav)

Wat regionale samenwerking in vogel- en natuurbescherming betreft; het hoeft geen betoog dat de situatie in het Midden-Oosten complex is, en dat samenwerking tussen Israël en haar buurlanden (of met collega-NGO's in de Palestijnse Gebieden) zeker geen vanzelfsprekendheid is. Het was daarom interessant (maar ook hartverwarmend, en bemoedigend voor de toekomst) om te zien dat op de conferentie sprekers uit Israël, Jordanië en de Palestijnse Gebieden (en ook gezamenlijk) de eerste resultaten uit de doeken deden van samenwerkingsprojecten tussen organisaties in deze drie landen. Daarbij werd duidelijk dat op het persoonlijke niveau de natuurbeschermers elkaar al lang wisten te vinden terwijl men daar op politiek niveau vaak meer moeite mee heeft. Natuurlijk (zou ik bijna willen zeggen), verloopt deze samenwerking niet altijd soepel maar de wil is er en zolang de communicatie open blijft ziet het er voor de nabije toekomst tamelijk goed uit en zal men samen meer projecten kunnen uitrollen die ten goede komen aan de natuur en vogels in het bijzonder. En dat in een streek waar natuurbescherming doorgaans zo ongeveer het laatste is waar men (de politiek incluis) aan denkt. In dat opzicht zou het een goed idee zijn geweest om ook landelijke politici uit te nodigen, zodat de resultaten die in de conferentie werden benoemd ook door kunnen klinken in het beleid van de regering. Maar dat zou een vervolgstap kunnen zijn.


De Bonte IJsvogel Ceryle rudis is een algemene verschijning in de wetlands van noordelijk Israel, naast de gewone Ijsvogel en de Smyrna/IJsvogel (Bill Thompson III)

Omdat ik in de afgelopen 16 jaar al ongeveer 35 keer in het land ben geweest, en de gebieden en soorten van vooral Noord-Israël daardoor goed ken, koos ik voor een mix van de excursies en de conferentie. Maar ook tijdens de excursies werd door de gidsen ingegaan op onderwerpen als natuurbescherming, het internationale belang van de bezochte gebieden voor trekvogels en toch ook wel de politieke situatie (in Israël nooit ver weg als gespreksonderwerp). Mede daardoor waren het leerzame tripjes die bovendien prachtige waarnemingen opleverden (en mij zelfs nog een aantal nieuwe soorten voor mijn Israël-lijst, waaronder knallers als Rosse Grutto en Kolgans, maar ook het eerste broedgeval van (Aziatische) Grijze Wouw voor het land).


In 2011 vond het eerste (en meteen succesvolle) broedgeval van de Grijze Wouw Elanus caeruleus voor Israel plaats in de Hula Vallei. Dit betreft de Aziatische ondersoort vociferus (Yoav Perlman)

Rest nog te vermelden dat de opbrengsten van het festival (en die van Eilat, zie verderop), want deelnemen aan de excursies is niet gratis, rechtstreeks doorvloeien naar beschermingsprojecten in het gebied. Zo gaat een groot monitoringproject worden opgezet om te onderzoeken welk beheer van de visvijvers in het gebied het best matcht met het behoud van biodiversiteit. Want de Hula Vallei is grotendeels een landbouwgebied (waarvoor helaas een ontstellend vogelrijk moerasgebied is drooggelegd, in de jaren 50 van de vorige eeuw), en daardoor hebben de natuurbeschermers ter plaatse ook te maken met de (vaak tegengestelde) belangen van de boeren. Een nevendoel van het festival is dan ook om landbouwers en regionale beleidsmakers (die er wel waren) te laten zien dat het gebied ook een belangrijke (eco-)toeristische trekpleister kan zijn en dat de bescherming van de natuurwaarden ook daarom hoger op de agenda moet.

Het tweede Hula Bird Festival vindt overigens plaats van 11-18 november dit jaar, zie ook: http://www.hulabirdfestival.org/. De insteek is iets anders dan in 2011, zo zal er deze keer geen wetenschappelijke conferentie plaatsvinden, maar worden tijdens het avondprogramma steeds zeer interessante lezingen gehouden, zie voor het programma ook eerder genoemde site). Maar de hoofdmoot van het festival, excursies onder leiding van Israëls beste gidsen naar 's lands beste vogelgebieden (zeker in de wintermaanden) is gebleven en staat garant voor een week top notch vogelen! En voor wie de smaak te pakken heeft en/of nog een bestemming zoekt voor het voorjaar is er dan nog het Eilat Bird Festival in maart 2013 (zie: http://www.eilatbirdsfestival.com/).

Gert Ottens

27097 views