Afgelopen week is Jan Bos overleden. Jan Bos stond als oudste ('nestor') in het lijstje van acht contactpersonen onder de nieuwsbrieven die begin 1979 voorafgingen aan het eerste nummer van Dutch Birding. Zie hier.
Indertijd maakte hij naam door voortvarende determinaties die nu eens slecht en dan weer goed uitpakten. Zo was hij misschien wel de enige pleitbezorger van de determinatie als Kortbekzeekoet van een ronddobberende olievogel langs de Brouwersdam in februari 1979 (Dutch Birding 1: 109-111, 1980). Hij vogelde het meest in de Gooistreek en Flevoland, was natuurjournalist van grote regionale kranten en actief bij Stichting Natuurreizen. In een eerder leven speelde hij in het kampioenselftal van Heerenveen als 'linksbinnen' naast Abe Lenstra.
Het is nauwelijks meer voor te stellen hoe vijandig de reacties van bestaande organisaties waren op het ontstaan van Dutch Birding in 1979. Of het nu ging om CNV, Vogeljaar, Vogelbescherming, NOU, NJN of CNA: men was zeer bezorgd, negatief of zelfs vijandig. Als een van de weinigen van zijn generatie trok Jan Bos zich van alle kritiek niets aan: hij was net als de jonge initiatiefnemers gewoon een enthousiaste vogelaar en deed mee (zie DB 30 (1): 25, plaat 36, 2008, met Jan op een oprichtingsvergadering). Dat was denk ik een nog grotere verdienste van Jan dan die Kortbekzeekoet. Mensen van zijn generatie of ouder werden meestal nog wel abonnee maar dat ging niet altijd van harte: een bekende ornitholoog schreef de ledenadministrateur bijvoorbeeld 'ik wil graag het tijdschrift ontvangen maar wens niet als lid van uw organisatie bekend te staan').
Voor meer info, zie de hieronder vermelde biografie 62 uit 'In de ban van vogels' door Voous.

Arnoud B van den Berg


Groepje Belgische en Nederlandse vogelaars bij twee door een boer opgevangen Grote Trappen te Gorssel met, tweede van rechts, Jan L Bos, die deze week overleed. Op deze foto zijn onder anderen ook Frans Rijnja, Walter Roggeman en Guy Robbrecht te herkennen (Arnoud B van den Berg)


Biografie van Jan L. Bos (1930-2014) door prof. K.H. Voous (In de ban van vogels, 1995 p. 166).
BOS, Johannes Leonardus, 15 februari 1930, journalist, vogel- en natuurbeschermer. Jan Bos werd geboren te Heerenveen, werd op 12-jarige leeftijd lid van de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie, afdeling Haskerland, en was kort daarna mede-oprichter van de afdeling Heerenveen. Hij werd voorzitter van deze afdeling, richtte het afdelingsblad "De Specht" op en schreef daarin tal van artikelen over vogels. Dat was het begin van zijn schrijversloopbaan.
Bos heeft vanaf 1951 als verslaggever gewerkt bij achtereenvolgens het dagblad "Ons Noorden", het "Noordhollands Dagblad", de "Helmondse Courant", de "Bussumsche Courant" en uiteindelijk 31 jaar lang bij dagblad "De Gooi- en Eemlander" (Hilversum). Voor al deze kranten en met de aan "De Gooi- en Eemlander" verbonden uitgaven van de Grote Provinciale Dagblad Pers, heeft hij bij voortduring over vogels geschreven. In "De Gooi- en Eemlander" verzorgde hij een rubriek "Moment Natuur" en schreef daarin een honderdtal bijdragen over vogels, met als favoriete onderwerpen nieuws over invasievogels als Pestvogels en Notenkrakers en actuele onderwerpen als de komst van Turkse Tortels in ons land, roofvogelvergiftigingen, overlast van Spreeuwen en het rapen van Kievits-eieren. Incidenteel werkte hij voor een aantal andere kranten en tijdschriften. Aan het blad "In Eigen Tuin" werkte hij lange tijd mee als free lance journalist. Van het magazine "Politie, Dier en Milieu", het orgaan van de Vereniging Politie Dieren- en Milieubescherming", is hij sedert 1978 redacteur en samensteller.
Op organisatorisch gebied heeft Bos zich leren kennen als initiatiefnemer bij de oprichting van de Vogelwerkgroep "het Gooi en Omstreken" (1967, thans erelid) en van de Nederlandse afdeling van Greenpeace (1978). Hij zette ook het Gooise vogelblad "De Korhaan" op (1967). Van zijn andere publicistische arbeid zij vermeld: "Vogelwaarnemingen in Zuidelijk-Flevoland" (Bos, Jan van Dijk & Dick Jonkers, 1972), "De vreemde vogels" (1972), "Leven en overleven" (1983) en "Natuur, milieu en wet" (1985). Voorts behandelde hij de ornithologie in de natuur- encyclopedie "Landelijk Nederland" (1977).
Voor de radio sprak hij twee jaar lang wekelijks over natuur-onderwerpen in het programma "Weg wezen" (TROS).
Reizen, vogels en journalistiek combineert hij in de door hem opgebouwde Stichting Natuurreizen waarvan hij vanaf de oprichting in 1971 voorzitter is, naast Ko Zweeres als secretaris (1975-1991). Als reisleider in dit kader bezocht hij met natuurvrienden op rond 30 reizen alle werelddelen, van China tot Sri Lanka en Chili, van de voormalige Sovjet Unie tot Australië en de Galapagos Eilanden.
Uit dit alles spreekt zijn grote bewogenheid met het leven van vogels, met vogelbescherming en natuurbehoud: waar op deze gebieden actie gevoerd moet worden springt hij in, als journalist! Hij heeft velen de ogen voor de vogels geopend.
Geraadpleegd. J.L. Bos (Lelystad-Haven). [5.IV.1993]

17542 views