Birds of the Middle East, tweede editie. 2010. Simon Aspinall & Richard Porter. Illustraties van John Gale, Mike Langman & Brian Small. Helm Field Guides; Christopher Helm/ A & C Black, London.
ISBN: 9780713676020. Paperback, 384 pag. Prijs: £ 29,99.

In augustus 2010 verscheen deze nieuwe veldgids voor het Midden-Oosten. Het betreft de tweede editie van de gelijknamige titel die in 1996 verscheen. Deze was op zijn beurt de opvolger van een gids uit 1988 voor het Midden-Oosten en (toen nog inclusief) Noord-Afrika. Beide eerdere gidsen behandelden zo'n 720 soorten. In de gids uit 1988 waren slechts 350 soorten daadwerkelijk afgebeeld, maar in de eerste druk van onderhavig boek waren zo goed als alle soorten van (één of meerdere) illustraties voorzien.

In de nieuwste editie worden echter maar liefst 820 soorten behandeld en afgebeeld. Dat zijn er dus honderd meer. Het verschil zit hem er onder andere in dat in de nieuwste druk vrijwel alle exoten die het Midden-Oosten 'rijk' is besproken worden, er meer taxonomische splits zijn doorgevoerd en er sinds half jaren '90 nieuwe soorten zijn gevonden in de regio (voornamelijk als dwaalgast). Desondanks is deze editie in 75 pagina's minder uitgevoerd dan de vorige. Dat komt doordat de huidige versie efficiënter is ingedeeld, met meer soorten per pagina, en omdat de soortteksten meteen tegenover de kleurenplaten staan (in de eerste druk stonden de soortteksten gescheiden van afbeeldingen en kaartjes). Als gids voor in het veld is dit alles natuurlijk een positieve wijziging.

De kennis van Richard Porter (tevens betrokken bij de beschrijving van de in deze veldgids voor het eerst behandelde maar natuurlijk al decennia lang 'bekende' Socotra Buizerd Buteo socotraensis) van de vogels van het Midden-Oosten is waarschijnlijk second-to-none. Aangevuld met Simon Aspinall, al jarenlang woonachtig in de Verenigde Arabische Emiraten (en daar zeer actief), hebben we met een zeer ervaren duo te maken dat de regio goed kent. Het auteursteam wordt aangevuld met enkele van de beste vogelillustratoren van Europa. De afbeeldingen zijn voor een deel dezelfde als in de eerste editie, en dus zijn ze over het algemeen van uitstekende kwaliteit. Persoonlijk ben ik nog steeds niet zo gecharmeerd van de stijl van Mike Langman (zijn tekeningen doen enigszins scruffy aan), maar ik ben daarentegen wel een fan van het werk van Brian Small. Ten aanzien van de vorige druk vind ik het echter wel jammer dat de tekeningen van Andy Birch zijn 'gesneuveld'. De drukkwaliteit van de afbeeldingen wisselt overigens, van meestal heel duidelijk tot soms te donker en een beetje vervaagd, maar dat kan aan mijn exemplaar gelegen hebben.

Een belangrijk verschil met de vorige editie zijn verder de verspreidingskaartjes, die veel gedetailleerder zijn (broed,- winter,- en doortrekgebieden worden nu apart afgebeeld). Van alle regelmatige broedvogels, doortrekkers en wintergasten zijn (in totaal 636) kaartjes geproduceerd. Er is de laatste decennia steeds meer informatie beschikbaar gekomen over het voorkomen van vogels in de regio en de kaartjes zijn voor zover nagegaan behoorlijk up to date. Toch is de auteurs een aantal recente ontwikkelingen blijkbaar ontgaan; zo heeft de Treurmaina Acroditheres tristis al enige tijd geleden vrijwel geheel Israël weten te koloniseren en heeft de Jerdon's Spreeuw Acridotheres burmannicus (in het geheel niet genoemd) zich daar inmiddels ook gevestigd. Verder klopt de status van sommige dwaalgasten niet voor een aantal landen. Dit neemt echter niet weg dat dit boek momenteel toch het meest complete overzicht biedt van de vogels van het Midden-Oosten.

Larofielen kunnen met deze gids beter uit de voeten dan met de voorgaande edities. Feit is echter wel dat het Midden-Oosten zich op het taxonomische strijdperk bevindt van de ontwikkelingen rond de grote, witkoppige meeuwen. Hoewel er nu met deze gids op vele typische vogels een label geplakt kan worden, zullen er nog steeds veel onduidelijkheden blijven (iets waar iedere veldgids die nu verschijnt mee te kampen heeft). Handig zijn de tabellen met de belangrijkste kenmerken en de ruipatronen van de verschillende soorten.

De vraag die overblijft is of deze gids een nuttige aanvulling is op de bekende ANWB-Vogelgids (Svensson et al. 2009), waarin immers ook een deel van het Midden-Oosten wordt behandeld. Deze vraag kan bevestigend worden beantwoord. Bij een bezoek aan het Midden-Oosten, vooral wat betreft gebieden buiten de grenzen van de traditionele WP, is dit boek verplichte kost.

Gert Ottens

13895 views