Na 75 dagen reizen door Ethiopië, Tanzania en de Comoren was het eindelijk zo ver: we (Anna van der Kaaden en Johannes Fischer) waren aangekomen op het achtste continent, het rode eiland, Madagascar dus. Aangezien we beide biologen zijn, hebben we twee maanden voor deze plek uitgetrokken en we waren van plan om onze tijd hier met een klapper te laten beginnen.

Waarschijnlijk hebben een aantal van jullie meegekregen dat de Madagascar Pochard in 2006 is herontdekt door The Peregrine Fund na meer dan 20 jaar uitgestorven gewaand te zijn. Deze plek ligt 42 kilometer ten noordoosten van Bealanana (100 kilometer ten oosten van Antsohihy) en is nu sinds een jaar open voor de 'gewone' bezoeker, dus niet alleen Bird Quest. Al voor het begin van onze reis hebben we mailcontact gehad met Sam, medewerker van The Peregrine Fund, om ons bezoek te regelen. Je kan deze plek op twee manieren bereiken, met een 4WD (wat tot nu toe iedereen doet), met een motor of te voet. Wij waren de eerste vazaha's die de hele afstand te voet hebben afgelegd.

Na een nacht in Antananarivo begonnen we voorraden in te slaan, aangezien we bij de meren gingen kamperen en zelfvoorzienend moesten zijn. Water was geen probleem, want we hebben een UV-filter en chloordruppels als back-up om rivierwater te filteren en daarnaast hebben we ondertussen al een redelijk Afrikaanse darmflora ontwikkeld. Onze voedselvoorraad bestond uit: 1 kg rijst, ½ kg pasta, 2 pakken instant noodles, 1 fles ketchup, 6 blikjes tomatenpuree, ½ kg champignons, ½ kg mais, ½ kg gemixte groentes, 7 pakken koekjes, 1 vanille cake, 3 baguettes, 1 pakje smeerkaas en 1 kg wortels voor de hele excursie. In de namiddag vertrokken we vanuit Antananarivo met een taxi-brousse en 15 uur later kwamen we erg moe, maar ook een aantal soorten rijker zoals: Chabert's en Sickle-billed Vanga en Madagascar Nightjar, aan in Antsohihy. Hier stappen we in de volgende taxi-brousse naar Bealanana. Dit was de meest afgeragde auto waar we tot nu toe in gezeten hebben en onze zolen van onze schoenen smelten dan ook bijna weg in deze auto, die regelmatig moet stoppen omdat de moter oververhit raakt. Na vier uur komen we aan in Bealanana. Met Sam hebben we geregeld dat we in Hotel Faniry onze gids ontmoetten en met hem alles regelen voor onze marathon. Onze gids heet Eugene en hij heeft er blijkbaar nog meer zin in dan wij. Als de laatste afspraken zijn gemaakt vallen we als een blok in slaap. De wekker gaat om 5:00 uur.

Tegen half zeven vertrekken we met een backpack vol kampeerspullen en eten en met een fototas vol equipment (in totaal tegen de 30 kg) vanuit Bealanana. Het plan was eigenlijk om de wandeling in twee dagen te doen en te overnachten in Amberivery, wat iets over de helft ligt (op ongeveer 25 km van Bealanana). Hier komen we echter al rond half twaalf aan en we besluiten om de hele afstand in een dag te doen. Het tweede stuk is wat zwaarder, maar na een flinke hoosbui en 15 kilometer lopen komen dan toch eindelijk aan in Bemanevika, het laatste dorp voor de plek waar `s werelds zeldzaamste zwemvlies zit. Hier slaan we nog snel drie liter bier in, want de tassen waren toch iets te licht uitgevallen, en sjouwen we onszelf de laatste drie kilometer naar het kamp. Hier ploffen we moe maar tevreden op een bankje onder een zeil in het kamp en drinken een van de meest verdiende biertjes van ons leven. In totaal hebben we 11 uur over de 42 kilometer gedaan en hoewel deze zwaar was, hebben we toch nog redelijk wat vogels gezien zoals onder andere: Malagasy Harrier, Madagascar Partridge, Harlequin Quail, (Madagascar) Cuckoo Roller, Madagascar Fody en Madagascar Mannikin. Na onze tent opgezet te hebben, onder een zeil tegen de regen, koken we pasta op het vuurtje en vallen doodmoe op onze matjes. De wekker staat weer op 5:00...

Vandaag was de dag dat het allemaal moest gaan gebeuren en na de rest van ons diner opgegeten te hebben lopen we met volle moed richting het eerste meer. Aangezien het in het kamp ook stikt van de vogels zijn de eerste nieuwe soorten al binnen, zoals een erg tamme White-throated Rail met vier jongen, Madagascar Cuckoo-shrike, Crested Drongo, Madagascar Fody en af ten toe een mooie zuivere (!) Forest Fody. Onderweg naar het meer noteren we meerdere Madagascar Flufftails, Spectacled Tetraka's, (Opletten, de ondersoort hier, volgens mij andapae, lijkt erg veel op de Dusky Tetraka tekening in Sinclair & Langrand, maar deze is erg misleidend en kennelijk ziet Dusky Tetraka er erg anders uit), Stripe-throated Jery's en Nelicouri Weavers.

White-throated Rail Dryolimnas cuvieri, Bemanevika, Madagascar, 23 november 2012. Juveniel (Johannes Fischer)

Eenmaal aangekomen bij het kratermeer dat geheel met bos omgeven is, genieten we meteen van de aanblik van een stuk of 30 Madagascar Little Grebes (vaak lastig in de rest van Madagascar), tientallen Meller's Ducks (ook lastig) en zingende Madagascar Swamp Warblers. Na drie keer tapen rent een Madagascar Rail naar het platformpje waar we op staan en na wat langer over het meer gekeken te hebben zien we de hoofdprijs: Madagascar Pochard! Alleen jammer dat hij zo ver weg zit, denken we. Even later zitten we in de kayak en worden we door Eugene en Loukman, een andere medewerker van The Peregrine Fund, over het meer gepeddeld. De fuutjes, Meller's Ducks en `s werelds zeldzaamste eend dobberen op tien meter langs! Het was een unieke ervaring. Twee Madagascar Pond Herons in zomerkleed maken het geheel compleet. Eenmaal terug aan wal lopen we door het prima regenwoud, waar we naar Pitta-like Ground Roller en Madagascar Long-eared Owl zoeken. De uil lukt helaas niet aangezien de jongen twee weken geleden uitgevlogen zijn. Eerder in het seizoen was dit een hartstikke betrouwbare plek voor deze soort (al jaren!).



Madagascar Little Grebe Tachybaptus pelzelnii, Bemanevika, Madagascar, 23 november 2012 (Johannes Fischer)

Meller's Duck Anas melleri, Bemanevika, Madagascar, 23 november 2012 (Johannes Fischer)

Madagascar Pochards Aythya innotata, Bemanevika, Madagascar, 23 november 2012. Paartje (Johannes Fischer)

Pitta-like Ground Roller Atelornis pittoides, Bemanevika, Madagascar, 23 november 2012 (Johannes Fischer)

Ons volgende doel is echter een nog lastigere uilensoort waar deze plek ook uiterst betrouwbaar voor is: Madagascar Red Owl. We volgen de uil met behulp van een antenne, aangezien deze een zender heeft. In het gebied zitten zeven (!) Red Owls die allemaal een zender hebben. Helaas zitten er zes zonder batterij. Wil je Red Owl zien dan zou ik opschieten, want als dit exemplaar ook zonder batterij komt te zitten, dan is deze soort weer net zo onmogelijk als vroeger. Een uur later staan we aan de voet van een belachelijk steile helling die we omlaag geklauterd zijn om ons te vergapen aan een Red Owl die op drie meter afstand zit te slapen. Achter ons ligt een ander kratermeer en ook hier zwemmen tientallen Madagascar Little Grebes en Meller's Ducks. De reden waarom deze meren zo goed zijn is omdat ze te hoog liggen voor rijstcultivatie en er geen vis in zit (en dus ook geen geintroduceerde rotzooi als Tilapia). Daardoor is ook het omliggende bos, waardoor we weer omhoog klauteren, even stoppend om te genieten van een Forest Rock Thrush, zo goed.

Loukman met de apparatuur om Madagascar Red Owl te vinden, Bemanevika, Madagascar, 23 november 2012 (Johannes Fischer)

Madagascar Red Owl Tyto soumagnei, Bemanevika, Madagascar, 23 november 2012. Tweede kj mannetje (Johannes Fischer)

Alsof we vandaag nog niet genoeg gezien hebben lopen we door het bos (ook nog even Nuthatch Vanga gezien) richting de derde krater. In deze krater ligt geen meer, maar waarschijnlijk een van de beste moerassen van Madagascar. Het is ook de reden waarom het Peregrine Fund hier werkt, want hier broedt een paartje Malagasy Harrier (in het gehele gebied broeden vier paar) en we kunnen genieten van twee net uitgevlogen juvenielen en beide adulten. Helaas begint het te regenen en dus besluiten we terug te keren naar het kamp. Halverwege, als we net helemaal doorweekt zijn, houdt de regen op. Gezien het feit dat we toch al nat zijn draaien we om en ga ik alsnog het moeras in om de andere zeldzaamheid die hier zit te zoeken: Slender-billed Flufftail. Na een uurtje tapen en zoeken hebben we 'alleen' Grey Emutail en Madagascar Snipe gezien, is de regen weer begonnen en zijn we natter dan ooit. Verslagen keren we terug naar het kamp en zijn we de rest van de avond bezig met onze spullen, inclusief camera, geluidsopname-apparatuur, tape etc. te drogen bij het kampvuurtje. We zien meerdere Rainforest Scops Owls en horen een Madagascar Long-eared Owl, maar die laat zich niet dichterbij lokken.

Malagasy Harrier Circus macrosceles, Bemanevika, Madagascar, 24 november 2012. Paartje (Johannes Fischer)

De volgende dag gaan we weer terug naar het moeras en proberen het op drie verschillende plekken nog een keer voor de Flufftail. De eerste en tweede leveren een Madagascar Crested Ibis die lanks de bosrand vloog, Madagascar Rail, Madagascar Snipe, Grey Emutail en de vier Malagasy Harriers op, maar op de laatste plek (in de noordwest hoek) pest ik na een uurtje zoeken een vrouwtje (!) Slender-billed Flufftail op en hoor ik een keer een mannetje roepen! YES! Ook deze is gelukt. Ik kan mijn geluk niet op. Dat er maar twee betrouwbare plekken zijn ter wereld voor deze soort draagt eraan bij dat dit een van Madagascars lastigste soorten is. Helaas heb ik geen foto's of geluidsopnames aangezien de apparatuur al eens nat was geworden.

Mochten er mensen deze soort hier willen proberen: doe dit dan met veel voorzorg, aangezien dit moeras nog helemaal intact is en er dus een berg aan zeldzame soorten in broedt. In Anjozorobe, de meer bekende plek voor deze soort, loopt onderhand een zes meter breed pad door het moeras, omdat zoveel mensen er doorheen lopen. Laat dit hier niet gebeuren! Kijk ook uit voor slangen die hier in overmaat zitten en voor de zegges die vlijmscherp zijn.

Buitengewoon gelukkig keren we terug naar het kamp en drinken we een ander welverdiend biertje. Onze gidsen zijn zo mogelijk nog blijer dan wij aangezien ze beseffen dat dit eindelijk een bevestiging is van hun vermoeden dat deze soort hier voorkomt. Wij zijn volgens hun de eerste en dus waarschijnlijk de enige groep die deze soort hier dit jaar gezien heeft, hoewel ik het vermoeden heb dat Rockjumper de soort hier ook doet (zo kwam ik op het idee om hier te gaan zoeken).

In de namiddag ga ik er nog even op uit om met Loukman en Eugene Velvet Asity, Common Sunbird Asity, Blue en Red-fronted Coua te proberen (ja, deze zitten hier ook). Echter de eerste en enige soort die we zien is misschien wel Madagascars meest mysterieuze soort: Madagascar Serpent Eagle! Vroeger was deze soort hier net als Red Owl vrij makkelijk omdat ze een individu gezenderd hadden, maar ook deze batterij is leeg wat het dus onmogelijk maakt om er eentje te vinden. Ten minste, dat dachten we! De vogel zat gewoon in een boom naast het pad en laat zich buitengewoon mooi zien. Alleen is het een beetje irritant dat ik alleen een kijker, mijn Radioshack en mijn MP3 bij me heb. Na even met de gidsen overlegd te hebben sprint ik de twee a drie kilometer terug naar het kamp. Onderweg stuiven twee mannetjes Madagascar Partridges verschrikt voor me uit.

15 minuten later sta ik onder een andere boom te hijgen en weer van de vogel te genieten, deze keer inclusief camera. Uiteindelijk kunnen we de vogel een uur lang volgen. Eugene blijkt een expert op het gebied van Madagascar Serpent Eagle terugvinden. Binnen twee seconden is hij verdwenen in het regenwoud en twee minuten later hoor je een fluitje en dan heeft hij de vogel weer gevonden. Geef de man een geweer en dan heb je waarschijnlijk een belachelijk goede guerillastrijder. Gelukkig houdt hij zich al tien jaar met de Serpent Eagle bezig. Eerst op Masoala en nu hier. Na een uur is het bos echt te dicht geworden en houden we op met achter de vogel aan te hollen. Vervolgens worden er knuffels en ferme handdrukken uitgedeeld en weer lijkt het alsof de gidsen blijer zijn dan ik. Later verteld Eugene dat hij vóór vandaag dit jaar al 84 dagen lang zonder succes naar deze soort heeft gezocht, maar vandaag werd hij beloond. "Bonne Chance" roept hij als maar uit. Wie had ooit gedacht dat de tweede dag hier nog beter zou zijn dan de eerste! Daarnaast denk ik niet dat er iemand ooit Slender-billed Flufftail en Madagascar Serpent Eagle heeft gezien op een en dezelfde dag! Buitengewoon tevreden nuttigen we ons laatste biertje. Die avond proberen we de Madagascar Long-eared Owl nog eens. Deze laat zich maar een keer horen en weer niet zien. Dit kan de pret natuurlijk niet drukken.

Madagascar Serpent Eagle Eutriorchis astur, Bemanevika, Madagascar, 24 november 2012. Adult vrouwtje (Johannes Fischer)

De volgende dag staan we om 4:00 op om onze tent in te pakken. Als alles ingepakt is, is Anna eigenlijk toch echt te ziek en besluiten we dat zij terug gaat met de moter en ik de eerste 20 kilometer loop en daarna opgehaald wordt. Zo gezegd, zo gedaan. De wandeling heeft nog een roepende Hook-billed Vanga en Red-fronted Coua opgeleverd, evenals twee Madagascar Buttonquails. Na een hobbelige motorrit zijn we weer verenigd in het kleine stadje van Bealanana. Morgen vertrekken we hier weer en deze keer hebben we 26 uur taxi-brousse voor de boeg. Het volgende doel: Amber Mountain Rock Thrush.

Voor meer informatie, kijk hier en hier. Iedereen die deze plek wil bezoeken en meer informatie, zoals een kaartje in de stijl van Brian Gee, wil, schroom niet te mailen!

Johannes Fischer

Het meer waar de Madagascar Pochard op broedt, Bemanevika, Madagascar, 23 november 2012 (Johannes Fischer)

17381 views