Op 19 maart wordt via Dutch Bird Alerts een bericht ontvangen van Bas de Bruijn met een intrigerende soort en tekst:

• Chris de Nooijer meldt nu een bijzondere taling maar kan de determinatie niet rond krijgen. Ben zelf op mijn werk kan pas weg na vier uur. Vogel is ongeringd gave vleugels en schuw. Lange sierpennen, driehoekvlek als wintertaling met witte vlek er naast, groene wang, bruine kopstreep,witte keelstreep, licht gijze rug, witte stip net boven snavel, grijs gespikkelde borst. Ruurd Boonstra heeft de vogel ook gezien.

Hoewel Chris en Bas de soort voorzichtig melden, is het overtuigend genoeg om het bericht door te zetten naar alle Dutch Bird Alert leden.
En dan volgt rond half 4 de bevrijdende bevestiging:

• Karel Hoogteyling om 19-03 15:27: Zekere man. Ook vliegend gezien: lijkt puntgaaf, ongeringd beide poten. Lijkt mooi zuiver. Met Smienten.

Als enige tijd daarna ook de eerste foto's volgen op waarneming.nl is de zaak rond.
Dezelfde dag kunnen de eerste vogelaars de vogel al op hun lijst bijschrijven, maar in de dagen erna werkt de vogel in het algemeen goed mee en laat zich goed, soms na enig zoeken, bekijken en fotograferen.
Indien aanvaard is dit het twaalfde geval voor Nederland.

Details van de eerdere waarnemingen zijn te vinden op DutchAvifauna:

• 22 t/m 28 januari 1992 ... 28 december 1996 NH Bloemendaal
  16 maart t/m 18 april 1992 ZH Hillegom
  1 t/m 2 januari 1993 NH Bloemendaal
  26 april 1993 NH Bloemendaal
  15 oktober 1994 t/m 10 juni 1995 NH Haarlem
  16 november t/m 28 december 1996 NH Bloemendaal
• 2 februari 1992 OV Enschede
• 7 t/m 28 maart 1992 NB 's-Hertogenbosch
• 7 juni 1992 ZL Schouwen-Duiveland
• 21 t/m 31 mei 1994 ... 2 mei 1998 GR De Marne
  3 mei t/m 12 juni 1995 GR De Marne
  10 t/m 28 mei 1996 GR De Marne photo
  22 april t/m 12 juni 1998 FR Dongeradeel
  2 mei 1998 GR De Marne
• 9 t/m 12 februari 2002 LI Roermond photo
• 23 december 2003 t/m 22 mei 2004 FR Wûnseradiel photo
• 26 februari t/m 2 maart 2005 OV Twenterand photo
• 26 maart t/m 5 mei 2005 GE Putten photo
• 18 t/m 27 mei 2007 FR Smallingerland photo
• 13 februari 2011 GE Lochem

Bronskopeend Anas falcata Falcated Duck, 20 maart 2013, Spijkenisse (Hans Overduin)

Een artikel over het voorkomen van de Bronskopeend in Nederland is verschenen in Dutch Birding 29 (2007) no 3, hieronder een samenvatting en hier het gehele artikel.

Voorkomen van Bronskopeend in Nederland en het West-Palearctische gebied

In dit artikel wordt het voorkomen van Bronskopeend Anas falcata in Nederland en de overige landen van het West-Palearctische gebied (WP) en ook in Noord-Amerika beschreven. In de meeste landen van de WP (en oostelijk Noord-Amerika) wordt deze Siberische soort als 'escape' behandeld; Nederland is hierop (met westelijk Noord-Amerika) een uitzondering omdat de soort hier wel op de nationale avifaunistische lijst is geplaatst. Er zijn in totaal negen gevallen, waarvan enkele betrekking hebben op vogels die enkele jaren achtereen terugkeerden naar dezelfde locaties(s). Alle gevallen betreffen mannetjes. Voor aanvaarding is cruciaal dat met zekerheid is vastgesteld en gedocumenteerd dat de vogel ongeringd was en onbeschadigde vleugels had. Waarnemingen waarbij dit niet is vastgesteld komen niet voor aanvaarding in aanmerking ('omgekeerde bewijslast'). Naast degelijke 'onbesliste' exemplaren zijn er in Nederland meerdere waarnemingen van (vrijwel) zekere 'escapes'; hiervan wordt een aantal recente voorbeelden besproken.

De determinatie van deze soort kent bij adulte mannetjes weinig problemen en er zijn geen waarnemingen afgewezen op basis van een onzekere determinatie. Wel is er een geval in Limburg van een vermoedelijke hybride Bronskopeend (mogelijk met Krakeend A strepera) die veel kenmerken van Bronskopeend vertoonde, maar met name wat koppatroon betreft afwijkend was, en werd in mei 2007 een mogelijke hybride gemeld bij het Nuldernauw, Gelderland. Er zijn geen gevallen van vrouwtjes, waarschijnlijk doordat deze veel lastiger te herkennen zijn dan mannetjes. Wel zijn er enkele vrouwtjes als 'escape' vastgesteld of gemeld. In het artikel wordt ingegaan op het verspreidingsgebied in Oost-Azië en het trekgedrag en wordt aangegeven dat de soort tegenwoordig als 'bijna bedreigd' ('near threatened') wordt beschouwd, met een wereldpopulatie van nog maar 35 000 exemplaren (geschat 100 000 in het begin van de jaren 1990).

Een overzicht wordt gegeven van alle bekende waarnemingen in de WP buiten Nederland, van 1839 tot en met 2007; het gaat om 61 exemplaren (60 gevallen), op drie na alle van mannetjes en het merendeel adulte. Omdat de soort in de meeste landen niet wordt beschouwd als potentiële dwaalgast en dus niet wordt beoordeeld is het overzicht van gevallen waarschijnlijk niet compleet en is ook niet duidelijk of in alle gevallen de determinatie correct is (al zal dat laatste vanwege de eenvoudige herkenning meestal wel het geval zijn). In dit overzicht zijn geen waarnemingen opgenomen van exemplaren die duidelijk van niet-wilde herkomst waren (op basis van ringen en/of vleugelbeschadigingen). Vrijwel alle waarnemingen in de WP vallen in de periode oktober-juni. In 1992 en in de winter van 2003/04 was sprake van hogere aantallen dan normaal. In Noord-Amerika wordt de soort ook af en toe waargenomen, met name in Alaska, VS, en verder zuidelijk langs de westkust en worden eveneens discussies gevoerd over de status. In recente jaren zijn in Noord-Amerika zeven gevallen aanvaard als vermoedelijk wilde vogels.
Op basis van een aantal aspecten wordt geconcludeerd dat een wilde herkomst van (een deel van) de vogels in de WP goed denkbaar is dat er op basis van het verspreidingsgebied en trekgedrag geen reden is om deze soort niet als potentiële dwaalgast te beschouwen. Het feit dat een aanzienlijk deel van de gevallen in de WP op zekere of vermoedelijke 'escapes' betrekking heeft doet aan die conclusie niets af maar zorgt wel voor een 'vertroebeld' beeld van het werkelijke voorkomen.

Max Berlijn

17654 views